Codziennik Artystyczny ToTuart: Tymon Tymański

Tymon Tymański, Sclavus i Totart w Codzienniku Artystycznym Galerii ToTuart

Polecamy książkę Tymona Tymańskiego pod tytułem Sclavus –  świeża rzecz nominowana do nagrody Nike. Tymański napisał książkę tak brawurową i dowcipną, że aż się człowiek śmieje w głos. Książka dotyczy artystycznego fenomenu końcówki lat 80., znanego jako Tranzytoryjna Formacja Totart (więcej na temat ruchu tutaj!)

Zanim jednak powiemy sobie cokolwiek o Totarcie, może kilka słów o Tymonie Tymańskim, a właściwie Ryszardzie Tymańskim. W przypadku tej persony, określenie „człowiek-orkiestra” nie będzie wielkim nadużyciem. Tymańskim jest nie tylko, jak widać, pisarzem, ale również kompozytorem, wokalistą, multiinstrumentalistą. Tworzy poezje i pisze prozę.

Totart to performersko-poetycki ruch sztuki absurdu i sprzeciwu, wolności i zgrywy, który trwał 7 lat. Tworzyli go: Zbigniew Sajnóg, Paweł Konak, Paulus, Brzóska, Skiba, Ozi, Świntuch, Tymon i inni.

Jak pisał Tymon Tymański: ,,Napędzały nas depresja i wkurw, bieda i ambicja, żeby nie zdychać na marne bez słowa skargi. Intensywny haj, ekstremalna transgresja, a przecież nie zawsze było nas stać na taniego bełta”. Czy brzmi to niedojrzale? Pewnie! Ale zdaniem Tymańskiego ten ruch był niedojrzały. Jego zdaniem Totart  był ostatnią awangardą w Polsce. Jak wiadomo z przeszłości – awangardę rzadko tworzą dojrzali, ukierunkowani artyści, zazwyczaj są to młodzi twórcy o świeżym, odważnym spojrzeniu.

Sclavus jest sentymentalną podróżą do odważnych happeningów, akcji, spektaklo-koncertów, które formacja ma na swoim koncie (a jest ich ponad 300!). Tłem ich działalności była sytuacja społeczno-polityczna, a więc schyłek PRL-u.

Ale nie tylko. Tymański dodał do tej opowieści swój własny punkt widzenia i indywidualne spojrzenie na wiele spraw. Pomiędzy panoramą Gdańska lat 80., a działalnością Totartu, jest jeszcze historia o dojrzewaniu w trudnych czasach. Sam Tymański podkreśla, że jest to książka, która ma wiele poziomów – są wspomnienia członków formacji, są opisy akcji i anegdoty, są dygresje i jest prywata. Nie jest to encyklopedia, ale z pewnością jest to historia oparta na faktach.

Sclavus jest książką bardzo dobrą, bardzo odważną, żenująco ekshibicjonistyczną, wygadaną i godną zapamiętania. W zalewie normalności, o którą apeluje naród, Tymański ujawnia obecność niepożądanych elementów, które tak bardzo próbujemy ukryć pod garniturkiem z Zary.

Galeria Sztuki Współczesnej ToTuart: https://totuart.com/

Dom Aukcyjny w Warszawie ToTuart: https://totuart.com/pl/totu-dom-aukcyjny.html