Holender Bas Jan Ader to jeden z najciekawszych artystów performence’u. Zanim Ader zniknął z horyzontu w 1975 roku, zdążył zrobić kilka dziwnych rzeczy, które zarejestrował w kamerze.
Należy do nich na przykład ten film (zobaczcie go tutaj!), na którym artysta płacze z nieznanego powodu, zatytułowany „Jestem zbyt smutny, by ci powiedzieć”.
Ader fascynował się zjawiskiem ciążenia, szczególnie własnego ciała. Ta fascynacja doprowadziła go do zrobienia serii filmów o upadaniu. Należy do nich Fall I, wykonany w 1970 roku, na którym spada z dachu budynku, w którym mieszka. Fall II z tego samego roku prezentuje jego upadek z rowerem do rzeki. Broken Fall (Organic) 1971 roku ukazuje upadek wiszącego na gałęzi drzewa, artysty do wody. W Nightfall Ader upuszcza betonowy blok, roztrzaskując tym samym jedną z dwóch żarówek, które oświetlają pomieszczenie, a w Broken Fall z kolei, podczas balansowania na jednej nodze, traci równowagę i upada na kozła stolarskiego.
Jego seria o upadaniu dotyczy ciążenia i świadomości własnego ciała, ale jest również pokazem słabości, prezentacją ograniczeń człowieka, którą artysta miesza z dozą autodestrukcji.
Wieść niesie, że Ader ukończył studia artystyczne wykorzystując tylko jedną kartkę papieru. Jak tego dokonał? Wymazywał gumką całą stronę, gdy tylko zrobił na niej rysunek.
Samo zakończenie jego historii jest równie dziwne, co jego życie. Bas Jan Ader wsiadł na małą łódkę u wybrzeży Ameryki, by nią przepłynąć Atlantyk. Można się spierać o wynik tego performance’u. Łódka dobiła do brzegów Irlandii bez performera – zarówno jego los , jak i sens wielu jego filmów, pozostaje niewyjaśniony. Akcja nosiła tytuł In Search of the Miraculous (W poszukiwaniu cudowności) – mamy nadzieję, że czymkolwiek ona jest, to ją znalazł.
Intrygujące życie Adera trwało zaledwie 33 lata – artysta urodził się w 1942 roku, a zaginął w 1975. Wychowywał się w idealistycznie duchownych warunkach – jego rodzina należała do Holenderskiego Kościoła Reformowanego. Dorastał mając tylko matkę, jego ojciec został stracony przez nazistów w 1940 roku za pomoc żydom w czasie wojny. Jego pierwsze podejście do sztuki miało miejsce jeszcze w Holandii. Był studentem na Rietveld Academy, jednak nie trwało to zbyt długo. Ader był zbuntowanym młodym człowiekiem, rządził się własnymi zasadami, więc nie trudno się domyślić, że został wydalony.
Gdy miał 19 lat pojechał stopem do Maroka, gdzie zaciągnął się na jacht płynący do Ameryki. Osiadł w Los Angeles i tam zaczął uczęszczać do Otis Art Institute. Niedługo potem poznał Mary Sue Andersen – córkę dyrektora szkoły, z którą wziął ślub.
Edukował się artystycznie, zaczął studia filozoficzne, co również nie dziwi. Analizując prace Adera bardzo jasne jest ich filozoficzne podłoże, analizowanie kondycji jednostki w świecie.
Początek lat 70. to początek jego wyraźnej artystycznej działalności – to wtedy zaczął produktywnie tworzyć, nagrywać swoje akcje.
Galeria Sztuki Współczesnej ToTuart: https://totuart.com/
Dom Aukcyjny w Warszawie ToTuart: https://totuart.com/pl/totu-dom-aukcyjny.html
Subskrybuj Newsletter
Polski (Polish) 
English GB (English) 