Francisa Bacona: Tryptyk zainspirowany Oresteją Ajschylosa

Numer 1. Najdroższe dzieło sztuki sprzedane na aukcji w 2020 roku.

Obraz Francisa Bacona pt Tryptyk Zainspirowany Oresteją Ajschylosa, z 1981 roku otwiera nasz przegląd najdroższych dzieł aukcyjnych w 2020 roku. Oczywiście z zakresu sztuki najnowszej. W pierwszą dziesiątkę wkradły się bowiem chińskie prace z siedemnastego wieku, ale te pominiemy.

Tryptyk Bacona był pierwszym rok od 2016, w którym żadne dzieło sztuki nie przekroczyło 100 milionów dolarów. Najwyższe ceny były wyraźnie niższe niż w poprzednich latach, choć byliśmy również świadkami przełomowego momentu w rozwoju rynku sztuki online. Niemniej zajmuje miejsce pierwsze z ceną 84 i pół miliona dolarów.

Oresteja to trzy mity o zemście: pierwszy opowiada o zabójstwie króla Agamemnona po jego powrocie z oblężenia Troi – królowa Klitajmestra mści się za córkę Ifigenię, w drugim Orestes morduje matkę Klitajmestrę, by pomścić ojca; a w trzecim, Orestes jest ścigany przez Erynie, znane również jako Furie, trzy żeńskie bóstwa zemsty.

Studia postaci  pod krzyżem to surrealistyczna grafika Francisa Bacona. Ukończone w 1944 roku dzieło zapoczątkowało karierę Bacona jako jednego z najbardziej wpływowych artystów powojennej Wielkiej Brytanii.

Francis Bacon urodził się w Dublinie w 1909 roku. Nazwany na cześć swojego słynnego przodka, angielskiego filozofa i naukowca, Bacon miał traumatyczne dzieciństwo. Jego rodzina stacjonowała w pobliżu brytyjskiej bazy wojskowej, a Bacon słyszał, jak żołnierze nieustannie ćwiczą swoje musztry. Stwierdził, że ta bliskość przemocy w czasie dorastania wpłynęła na jego twórczość. Niestety, był również narażony na przemoc w domu, zwłaszcza gdy jego ojciec odkrył, że młody Francis przymierza ubrania swojej matki. Został wydalony z domu rodzinnego i zmuszony do życia jako włóczęga, podróżując między Londynem, Berlinem i Paryżem.

Po przeprowadzce do Londynu rozpoczął pracę jako projektant wnętrz. Do podjęcia malarstwa zachęcił go jeden z mentorów, artysta Roy de Maistre. W 1933 roku pokazał swoje pierwsze dzieło “Ukrzyżowanie”, częściowo oparte na Trzech tancerzach Picassa. Utwór zdobył krytyczne zainteresowanie, gdyż poruszał tematy bólu i cierpienia, które będą się przewijać przez całą jego karierę. Pierwszy sukces zainspirował go do zorganizowania własnej wystawy w następnym roku, ale nie przyciągnęła ona uwagi i Bacon powrócił do włóczęgostwa, niszcząc większość wczesnych prac.

Astma uniemożliwiła mu służbę w armii brytyjskiej podczas II wojny światowej. Jak mówił: „Gdybym nie był astmatykiem, mógłbym w ogóle nie zająć się malarstwem”. Po wojnie wrócił do malarstwa i stworzył trzy studia do postaci pod krzyżem, które spotkały się z wielkim uznaniem. Zorganizował wystawę w Hanover Gallery w 1949 roku, gdzie serię Głów.

Bacon miał wiele burzliwych relacji w swoim życiu, ale najbardziej znaczący był jego związek z George’em Dyerem. Dyer lubił pieniądze Bacona i finansował nimi swoje awanturnicze przygody z przyjaciółmi, a w środowisku był postrzegany jako problem. W 1971 roku Dyer towarzyszył Baconowi na jego wystawie w Grand Palais w Paryżu, która stała się punktem kulminacyjnym w karierze Bacona, i uplasowała go jako największego żyjącego malarza w Wielkiej Brytanii. W przeddzień wystawy między kochankami doszło do kłótni w wyniku której Bacon uciekł z pokoju hotelowego, by po powrocie znaleźć Dyera martwego. Przyczyną śmierci było przedawkowanie. Smutek po śmierci kochanka zainspirował Francisa do namalowania wielu portretów Dyera, a także chwalonych przez krytyków Czarnych Tryptyków.