Wystawa “Siudmak. Wokół Diuny” w Gdyni

„Siudmak. Wokół Diuny”

Powieść Diuna autorstwa amerykańskiego pisarza gatunku science fiction Franka Herberta (1920-1986) ukazała się w 1965 roku i od razu zdobyła uznanie czytelników i krytyków. Sukces powieści skłonił Herberta do stworzenia cyklu Kroniki Diuny, więc za życia pisarza powstało jeszcze pięć kolejnych części. Po jego śmierci serię kontynuowali syn Brian Herbert z Kevinem Andersonem, publikując w latach 1999–2016 czternaście kolejnych części. Wielokrotnie nagradzana i sprzedawana w rekordowych egzemplarzach inspirowała reżyserów filmowych i twórców gier.

Historia ekranizacji powieści rozpoczyna się już na początku lat siedemdziesiątych, kiedy producent Arthur P. Jacobs zakupił prawa do ekranizacji powieści. Po jego nagłej śmierci prawa autorskie sprzedano, a reżyserię powierzono Alejandrowi Jodorowsky’emu. W obsadzie filmu przygotowywanego z nieznanym wcześniej rozmachem mieli się znaleźć m.in. Salvador Dalí (1904-1989) czy Mick Jagger, a za ścieżkę dźwiękową miała odpowiadać dzisiaj już legendarna grupa Pink Floyd. Jako scenografów angażowano Hansa Rudolfa Gigera (1940-2014) i Jeana Girauda (1938-2012), znanego jako Moebius. Z powodów finansowych filmu wtedy nie zrealizowano. Dopiero kolejny producent, Dino De Laurentiis (1919-2010), zrealizował pierwszą ekranizację Diuny. Chociaż za reżyserię miał wówczas odpowiadać Ridley Scott, to ostatecznie David Lynch nakręcił film, którego premiera miała miejsce w grudniu 1984 roku. Plany stworzenia kolejnych części reżyserowanych przez Lyncha nie doszły do skutku.

Kolejnej ekranizacji powieści podjął się kilka dekad później kanadyjski reżyser i scenarzysta Denis Villeneuve, który już jako kilkunastoletni chłopiec zapamiętał charakterystyczną okładką Diuny zilustrowaną właśnie obrazem Siudmaka Mesjasz z 1982 roku. Reprodukcje obrazów artysty – jako jednego ze współtwórców nurtu fantastyki naukowej we Francji – były umieszczane przez aż trzydzieści pięć lat na okładach książek science fiction wydawnictwa Pocket. Film Villeneuve’a miał swoją premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w 2021, a jego druga część w lutym 2024 roku. Na 2026 rok planowana jest premiera kolejnej. Pierwsza część została nagrodzona między innymi statuetkami Oscara w aż sześciu z dziesięciu nominowanych kategoriach oraz Złotym Globem. 

Na wystawie w Muzeum Miasta Gdyni towarzyszącej 49. Festiwalowi Filmów Fabularnych prezentowane są rzadko pokazywane, okładkowe obrazy oraz rysunki autorstwa Wojciecha Siudmaka, które uświetniają wznowiony w 2007 roku przez Dom Wydawniczy REBIS cykl Kroniki Diuny. Na ekspozycji znajdują się również wykonane z brązu rzeźby Siudmaka inspirowane światem powieści: Metamorfoza, Strażnik pustyni oraz premierowo odsłonięta w dniu wernisażu tej wystawy Asteroida.

Życzymy inspirującej podróży do światów Wojciecha Siudmaka i Diuny!

kuratorka wystawy dr Anna Śliwa

kurator wystawy Dominik Zieliński